Rola rodzica to jedna z najtrudniejszych, ale jednocześnie najciekawszych ról w życiu. Bardzo często niesie ze sobą wiele wyzwań i nie wszyscy jesteśmy na nie właściwie przygotowani. Przez 18 lat mojego życia zawodowego pełniłam rolę nauczyciela i wychowawcy w liceum, technikum i zasadniczej szkole zawodowej. Tym samym towarzyszyłam (w pewnym zakresie oczywiście) w rozwoju kilku tysiącom nastolatków w wieku od 14 do 20 lat.
Z mojego doświadczenia wynika przede wszystkim pewna ciekawa obserwacja: ci rodzice, którzy są ciekawi zmian, jakie dokonują się w ich dzieciach i nie zatrzymali się na odpieluchowaniu czy rozszerzaniu diety niemowlaka, oraz bardzo często ci rodzice, którzy sami pracują nad własnym rozwojem osobistym — doświadczają dużo mniej lub mniej intensywnych wyzwań w towarzyszeniu swojemu nastolatkowi w dojrzewaniu. I nie ma w tym żadnej magii.
Odpowiedź jest prosta: wiedza i praktyka.
Mówiąc bardziej wprost: rodzice, którzy poświęcili czas, żeby zapoznać się z etapami rozwoju dziecka — zwłaszcza dziecka przechodzącego przez dojrzewanie, oraz pozwolili sobie na praktykowanie swoich umiejętności rodzicielskich — a to oznacza, że nie powielają bezmyślnie schematów, które wynieśli z własnych domów, tylko przyglądają się im i omawiają je z innymi rodzicami, mentorami, psychologami, osobami, które wiedzą więcej i potrafią podpowiedzieć inne narzędzia — doświadczają dużo więcej satysfakcji w towarzyszeniu nastolatkom w rozwoju oraz częściej potrafią towarzyszyć dziecku sprawczo i wspierająco. Korzyść jest oczywista: mniej frustracji rodzica, spokojnej przechodzące przez dojrzewanie dziecię.
Żeby jednak stało się to możliwe sam rodzic potrzebuje najpierw pochylić się nad sobą i wykonać kilka kroków:
1: uświadomić sobie z jakimi przekonaniami i schematami rodzicielskimi wchodzi do relacji z dzieckiem (nie wiesz jak to sprawdzić? – zapraszam na sesję coachingową w czasie której pooglądamy Twoje schematy i przekonania dotyczące rodzicielstwa: 90 minutowa sesja coachingu.
2: poznać swoje własne mocne strony, ale i ograniczenia – możesz do tego wykorzystać chociażby badanie Clifton Strengths
3: wyznaczyć jasne zasady komunikacji
Jak dobrze towarzyszyć swojemu dziecku?
Dla wielu rodziców bardzo trudnym jest zaakceptowanie faktu, że nie lepią swojego dziecka jak plasteliny, nie mają tak bezpośredniego wpływu na to jakim ono jest, jak im się wydaje. Dużo częściej nasze dzieci – obojętnie ile mają lat – naśladują nas niż nas słuchają.
Drugim aspektem jest to, że bardzo często dla nastolatka rodzic staje się sparingpartnerem, a jeśli rodzic nie jest przygotowany do walki w klatce rodem z Fame MMA to niestety okaleczeni z tej walki mogą wyjść obydwoje. Jako rodzic potrzebujesz pamiętać, że twoje dziecko nie jest twoim odzwierciedleniem 1:1, że twoje dziecko nie jest na tym świecie po to by realizować jakiś twój plan, ale to Ty jako rodzic możesz skutecznie dmuchać w skrzydła swojego dziecka… lub je podcinać.
Jak zatem możesz skutecznie pomagać swojemu nastolatkowie w rozwoju?
Przede wszystkim zadaj sobie pytanie jaką relację budujesz ze swoim nastolatkiem — czy rozmowa ze swoim dojrzewających dzieckiem jest dla ciebie wyzwaniem czy raczej naturalną przyjemnością? Czy starasz się rozumieć jego świat i potrzeby, czy raczej masz dużą trudność z tym, że jest to świat zupełnie odmienny od tego jaki ty znasz i ogarniasz? Naturalna ciekawość tego, czego doświadcza twoje dziecko i nieoceniająca postawa to dwa pierwsze czynniki do tego aby twoje dziecko chciało pokazywać ci swój świat.
Drugą rzeczą jest świadomość, którą buduje o sobie twoje dziecko. Pytaj je co lubi robić? W czym czuje się doskonale? Co jest jego pasją? Jakich hobby chciałoby popróbować, posprawdzać i pamiętaj, że testowanie różnych opcji to najlepsza droga, żeby odkryć co jest nasze. Jeśli nigdy nie byłeś na zajęciach z rysunku to skąd możesz wiedzieć czy nie jest to coś w czym mógłbyś być mistrzem? Z drugiej jednak strony jeśli po 10 lekcjach rysunku twierdzisz, że nie odnajdujesz się w tym, nie sprawia ci to frajdy i jednak to nie dla ciebie, to dlaczego miałabyś to kontynuować – tylko po to żeby sobie udowadniać dalej że nie czujesz tej pasji?
Z mojej obserwacji rodzice dość często mają duże duże wyzwanie z tym, że ich nastolatki rozpoczynają i dość szybko porzucają różne aktywności. Tymczasem tak wygląda proces testowania, sprawdzania, co nam się podoba, co lubimy, w czym moglibyśmy osiągnąć mistrzostwo. Ustal zatem z twoim nastolatkiem rozsądne zasady testowania nowych zainteresowań, np. „zapiszesz się na próbę na pierwszy miesiąc albo 10 zajęć – jeśli po tym czasie uznasz, że nie jest to coś co Cię pasjonuje, poszukasz sobie czegoś nowego”. I jeśli twój nastolatek zmienia zainteresowania i hobby jak rękawiczki, to proszę nie mów mu, że jest labilny, nie wie czego chce i i że to nienormalne — doceniaj fakt, że testuje, sprawdza, szuka siebie i wspieraj go w tym.
Po trzecie: wielu nastolatków ma duże duże wyzwanie z budowaniem poczucia własnej wartości — z jednej strony dziecko w tym wieku chce się czuć już autonomiczne, samodzielne, często samowystarczalne, z drugiej strony jego niedojrzały mózg nie jest jeszcze gotowy na wszystkie wyzwania, które z tym się wiążą i często podejmuje decyzje emocjonalnie, nieracjonalnie, wbrew zasadom. Pamiętaj, że nie oznacza to, że z twoim nastolatkiem jest coś nie tak, a wręcz odwrotnie – przechodzi przez naturalny proces dojrzewania. Jak możesz mu dopomóc by poznał siebie lepiej ? Możesz o powiedzieć mu o pewnych narzędziach, które są dostępne i które mogą dać mu trochę większą wiedzę o samym sobie np. badanie talentów z Strengths Explorer, które jest dedykowane dla nastolatków 10 do 15 lat.
Jest to narzędzie które powstało w amerykańskim Instytucie Gallupa i ma na celu zwrócić uwagę dziecka, ale i jego najbliższego otoczenia na trzy najmocniejsze wzorce działania, myślenia i odczuwania, które to dziecko posiada. W metodologii Instytutu Gallupa w wypadku dzieci w wieku 10 – 15 lat mówimy o 10 talentach — rozumianych jako wrodzone wzorce odbierania i przetwarzania świata. Każdy z tych talentów to informacja o tym, co motywuje twoje dziecko najbardziej (jakie zadania lubi robić w naturalny sposób — nie potrzeba tam ani kija ani marchewki) oraz czego potrzebuję, jakich warunków otoczenia by prezentować najlepszą wersję siebie. Samo badanie jest wygodnym kwestionariuszem, który wypełniamy online. Młody człowiek czyta proste zdania w języku angielskim (jeśli język miałby być jakąś przeszkodą można skorzystać z Google translator lub pomocy innej osoby) i stara się ustawić na pięciostopniowej skali, na ile to stwierdzenie jest tożsame z jego życiem, z tym co przeżywa na co dzień.
Wygląda to mniej więcej tak:
Całe badanie zawiera 78 takich stwierdzeń i większości dzieci nie zajmuje więcej niż 30- 45 min.
Po wypełnieniu kwestionariusza otrzymuje się raporty:
- certyfikat talentów dla dziecka uwzględniające czy najmocniejszego talenty;
- wskazówki dla dziecka w jaki sposób rozwijać swoje talenty i wykorzystywać je na ścieżce edukacji i rozwoju;
- wskazówki dla rodziców jak tworzyć otoczenie w którym talenty dziecka mogą się rozwijać i jak wspierać własnym działaniem rozwój tych talentów
Ważne jest by skorzystać z opcji umówienia talentów z trenerem, który bardzo często wskaże pragmatyczne wykorzystanie talentów chociażby w życiu szkolnym, ale i do wzmacniania poczucia własnej wartości, rozwijania zainteresowań czy też wyboru dalszej ścieżki edukacyjnej.
Według metodologii instytutu Gallupa u nastolatków w tym wieku można zdiagnozować czy spośród 10 talentów poznajmy jak pokrótce:
Achieving – lubi osiągać rzeczy i ma szczególnie dużo energii
Competing – uwielbia wygrywać i chętnie porównuje swoje wyniki z innymi
Caring – chętnie pomaga innym i jest niezwykle opiekuńczy
Confidence – wierzy w siebie i w to, że osiągnie sukces, nawet w rzeczach, które robi po raz pierwszy
Discoverer – niezwykle ciekawy, lubi pytać „jak?” i „dlaczego?”
Dependability – wykazuje wysoki poziom odpowiedzialności, zaufanie jest dla niego walutą, lubi dotrzymywać obietnic
Future Thinker – Iubi wybiegać w przyszłość, myśleć o tym co jest możliwe
Organizer – świetny w organizowaniu, planowaniu, układaniu rzeczy pod siebie
Presence – lubi być dostrzegany, doceniany, być w centrum uwagi
Relating – relacje są dla niego istotne, jest dobry w nawiązywaniu i utrzymywaniu przyjaźni
Zauważ – chociażby po samych nazwach talentów – jak rzadko bierzemy pod uwagę, że takie cechy naszych nastolatków są ich olbrzymim potencjałem. Osoba która ma mocny talent Confidence prawdopodobnie w przyszłości może podejmować się dużych wyzwań, odnaleźć się świetnie w rolach liderskich / przywódczych czy też związanych z podejmowaniem ryzyka. Osoba której talentem jest Relating może być niezwykle użyteczna w zespołach, w których tworzy sieć relacji między ludźmi i stanowi podporę emocjonalną dla członków zespołu.
Każdą z tych cech da się również wykorzystać na etapie szkolnym: nastolatek który ma talent Organizer potrzebuje rozpisywać sobie lekcje, sprawdziany; robić sobie to-do-listy, wizualizować plan tygodnia – to pomaga mu być wysoce skutecznym. Nastolatek , który ma talent Future Thinker lubi wybiegać w przyszłość, może być odbierany jako tzw. Daydreamer czyli chłopak /dziewczyna, który/a buja w niebieskich obłokach, a w rzeczywistości może być niezwykle kreatywną osobą, która przyniesie zawsze najciekawsze pomysły na realizację projektów.
Każdy z talentów da się wykorzystać produktywnie, każdy z talentów może wzmacniać poczucie własnej wartości i pomagać odnajdować się nastolatkom, zwłaszcza ,że w dzisiejszych czasach stoi przed nimi dużo wyzwań. Jeśli masz ochotę porozmawiać o tym ze swoim nastolatkiem i brakuje ci jeszcze wiedzy — napisz proszę do mnie (coachit.abarszcz@gmail.com) – chętnie umówię się z na takie niezobowiązujące dwudziestominutowe spotkanie online, w czasie którego opowiem ci więcej o samym badaniu, metodologii , tym jak możesz wykorzystać jego wyniki.
A kiedy twój nastolatek zechce wzmacniać siebie talentami i będzie gotowy do tego, żeby przystąpić do badania, możesz skorzystać z pakietu NASTOLATEK w moim sklepie.
Z pakietu, który obejmuje kod do badania, 60 minutowe spotkanie omawiające wynik z nastolatkiem i 60 minutowe spotkanie omawiające z rodzicami sposoby na to jak wzmacniać swojego nastolatka i wspierać rozwój jego talentów.
Znajdziesz je tutaj:
